Achtergrond

Een solitaire botcyste (SBC) is een met vocht gevulde holte in het bot, vooral gezien bij jongeren. Het is goedaardig en groeit niet door in omliggende weefsels, maar de SBC kan het bot wel verzwakken en soms leiden tot een spontane botbreuk. De SBC wordt vaak als toevalsbevinding ontdekt.

Symptomen

De cyste zelf geeft zelden klachten. Vaak is de SBC dan ook een toevalsbevinding en worden de eventuele klachten door iets anders veroorzaakt.
Het bot kan ter plaatse van de SBC verzwakt zijn waardoor er een spontane botbreuk in het bot kan ontstaan. Als de SBC in de buurt van een groeischijf zit, kan deze beschadigd raken door de cyste zelf of door de behandeling. Hierdoor kan een ledemaat (arm/ been) langer of korter eindigen aan het eind van de groei.

Diagnose

Standaard wordt een röntgenfoto gemaakt van het betreffende bot. Hierop wordt een scherp afgrensbare afwijking centraal in het bot gezien, soms met schotten. Bij het typische beeld van een SBC is het vaak niet nodig ook een MRI te maken. Wanneer er onderscheid gemaakt moet worden tussen een SBC of een aneurysmatische botcyste (ABC) kan een MRI wel worden gemaakt.

Behandeling

Zowel een afwachtend beleid (conservatief) als een daadwerkelijke behandeling behoren tot de mogelijkheden.

• Conservatief: Wanneer de SBC bij toeval wordt ontdekt en u geen klachten heeft, kunt u ervoor kiezen om geen behandeling te ondergaan. Vaak geeft de cyste zelf geen klachten. Soms wordt een SBC spontaan kleiner, waardoor een behandeling niet nodig is. Wanneer de SBC ontdekt wordt vanwege een botbreuk, wordt de botbreuk behandeld. De SBC geneest dan vaak ook.
• Injectie (in de cyste): Er wordt een injectie gegeven in de botcyste met daarin een corticosteroidvloeistof. De corticosteroiden prikkelen het bot, zodat dit weer aangroeit en de cyste verdwijnt. Soms moet dit enkele malen herhaald worden. Deze behandeling is bij 80% van de patiënten succesvol na een eerste injectie en bij 90% van de patiënten na een tweede injectie.
• Operatief: In een zeer uitzonderlijk geval is een operatie nodig. De cyste wordt uitgekrabd en opgevuld met bot.

Behandel resultaat

Bij een afwachtend beleid, controleren we of de cyste groter wordt of stabiel blijft.
Als een injectie in de cyste gegeven is, zal om het effect van de behandeling te beoordelen na 6 weken een controle foto worden gemaakt. Bij goed effect blijft u onder controle omdat het mogelijk is dat de cyste weer aangroeit. Bij onvoldoende effect wordt de injectie herhaald. Ook kan er voor een andere behandeloptie worden gekozen. Een cyclus van 3 injecties met iedere keer 6 weken ertussen is gebruikelijk en wordt gezien als één behandeling.
Door de SBC zelf en/of door de behandeling kan de groeischijf beschadigd raken. Het risico hierop is het grootst wanneer de cyste dicht tegen de groeischijf aanligt. Ook kan een groeistop van het bot optreden. Het bot kan dan minder groeien en blijft kleiner dan gebruikelijk. Het hangt van de plaats van de groeistoornis af of hierdoor klachten ontstaan en eventueel aanvullende behandelingen nodig zijn.

Literatuur

Traub et al. Solitary bone cyst; a comparison of treatment options with special reference to their long-term outcome. BMC Musculoskeletal Disorders (2016) 17:162
Noordin et al. Unicameral bone cysts; current concepts, Annals of medicine and surgery 34 (2018) 43-49